Skip to main content

HASANPAŞA GAZHANESİ / MÜZE GAZHANE

Hasanpaşa Gazhanesi yeni dönem İstanbul Büyükşehir Belediyesi yönetimi dışında tümüyle katılımcı bir süreç ile hayat buldu. Konu ile ilk tanışıklığımız Hasanpaşa çevre gönüllülerinin konuyu İstanbul Teknik Üniversitesi’ne taşıması ile oldu. Bu süreçte Afife Batur, Gülsüm Tanyeli, Yıldız Salman ve Kani Kuzguncular alanla ilk tanışan isimlerdir. DS Mimarlık olarak da Sevim Aslan ve ben (Deniz Aslan) konuya dâhil olduk. Çok incelikli rölöve, restitüsyon ve restorasyon çalışmalarını takiben yeni kullanım projeleri tamamlandı. Bu süreçte gerek mimarlarla gerekse çevre gönüllüleri ve yaşayanları ile bir dizi toplantılar düzenlenip geri bildirimler değerlendirildi. Akabinde önce İBB, sonra da Anıtlar Kurulu’nda proje değerlendirilerek doğru yola çıkıldı ve bugüne varıldı.

Değişen İstanbul Büyükşehir Belediye yönetimleri ile defalarca toplantılar yapıldı. Son olarak Kadir Topbaş döneminde İBB Yapı İşleri Daire Başkanlığı’nca proje ihale edildi ve Gür Yapı ile proje tamamlandı. Gür Yapı her şeyden önce muazzam bir iş idaresi ve yapım iradesi gösterdi. Bu bence projenin bugüne gelmesinin en önemli kazanımıydı. Yer uzun süre gündemde olmadığı dönemde, Bilgi Üniversitesi başta olmak üzere defalarca yeni kullanıcısını bekledi. Alanda gerçekleştirilen festivaller, çekimler, sanatsal faaliyetler ve gazhane gönüllerinin faaliyetleri alanı sıkça kamuoyunun gündemine taşıdı. Tüm bu süreçlerde Afife Batur’un üstlendiği danışmanlık rolü; çevre gönüllüleri, mahalleliler, Kadıköy Belediyesi, İBB, akademi ve özel sektör ile bağını sürekli canlı tuttu. Uygulama süresince kurulan akademik kurul bünyesinde alanda uygulamaya yönelik 150 toplantı gerçekleştirildi. Bu toplantılara tüm alt yükleniciler iştirak ettiler.

Gür Yapı ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi Projeler Daire Başkanlığı koordinasyonunda yürüyen süreç, olabildiğince şeffaf bir şekilde diğer aktörlerle paylaşıldı. Bu süreçlerde İBB işletme modelinin netleşmesi ile Şehir Tiyatroları da konuya dahil edildi. Tiyatro ve konser salonu ile birlikte bir çocuk tiyatrosu da programın içinde yer aldı. Tüm bu işlevler tarafımızca hayata geçti. Son dönemde ise, müelliflerin rızası alınmadan yapılan kısmi iş değişiklikleri ve özellikle alanın en önemli girdisi olan kömür ve çıktıları bağlamından koparıldı. Zaten enerji müzesi ile önerdiğimiz enerjinin geleceği ve temiz enerji kaynaklarının kullanım içeriği, iklim müzesi ile yer değiştirdi. Bu süreçte alan kısmen sterilleşti. Ancak her şeye rağmen projenin bugüne gelmesi ve halkla buluşması muazzam bir rüyayı gerçek kıldı.

Yeni İBB yönetiminin alanı çok iyi işlettiğini de parantez içinde söylemem gerekiyor. Beklentimiz, işbirliği içinde yanlışlıkların önüne geçilmesi,  projenin gereklilik ve eksikliklerinin giderilmesi ve en önemlisi anlam kayması ile yanlış bilgi üretiminin engellenmesidir.

Gazhane, tüm süreçlerinde tamamı ile kamu yararı gözetilmiş bir süreç ve hayata geçiş hikayesidir. Son 25 yılımız tümü ile kamusal yaşam ve bellek üzerine yoğunlaştı. Bununla beraber, iyi bir koruma olarak zaman isteyen, çok paydaşlılık ve iyi bir mimari ile taçlanabilen ender örneklerinden biri de Hasanpaşa Gazhanesi’dir.

Kamu yararı çok kapsamlı bir konu. Her şeyden önce sürdürülebilir bir ekonomisinin, yönetilebilirliğinin ve 365 günü programlayan bir kamu yönetimince, çevre yaşayanlarına sırtını dönmeyen bir iradenin kendini göstermesi gerekir. Şu anda gençlerin gazhaneyi benimsemesi çok önemlidir.

Hasanpaşa Gazhanesi, bence kamu eli ile bütünlüğü sağlanmış en önemli örnektir. Türkiye’den özellikle Kayseri AGÜ Sümer Kampüsü, İzmir Havagazı Tesisleri, Silahtarağa Bilgi Üniversitesi Kampüsü, Koç Müzesi iyi örnekler olup, yurtdışında ise özellikle Almanya Ruhr bölgesi eski enerji ve sanayi tesislerinin dönüşüm projeleri yol gösterici olmuştur.

Deniz Aslan
Sevim Aslan
Gülsün Tanyeli
Yıldız Salman